Swięciany

Lata świetności miasto przeżywało w XV i XVI w. Od 1565 miasto było siedzibą sądu ziemskiego. W 1633 przybyli franciszkanie i na przedmieściach zbudowali swój kościół.

Zakonników usunięto w ramach carskich represji po powstaniu listopadowym. W 1812 podczas marszu na Moskwę, miasto odwiedził Napoleon i przyjął tam defiladę wojsk.

Podczas powstania listopadowego Święciany były głównym punktem oporu na Litwie. 20 kwietnia 1831 powołano tam Tymczasowy Rząd Polski na Litwie z hrabią Edmundem Mostowskim na czele.

W 1919 miasto powróciło do Polski. Za II RP siedziba wiejskiej gminy Święciany. 20 października 1933 do miasta włączono zaścianek Ligumy (nazwa miejscowa: Podligumy) z gminy wiejskiej Święciany [1]. Po zajęciu przez Armię Czerwoną miasto zostało wcielone do Białoruskiej SRR i poddane surowym represjom. Większość Polaków działających politycznie i bogatych właścicieli ziemskich zostało wywiezionych w głąb ZSRR. Po włączeniu Litwy w skład ZSRR w 1940 miasto z rejonem zostało przekazane Litewskiej SRR. Po wkroczeniu Niemców w 1941, represje dotknęły Żydów, którzy przed wojną stanowili ponad połowę mieszkańców miasta.

Hitlerowcy zamordowali ponad 4 tys. Żydów. 20 maja 1942 roku, w odwecie za zastrzelenie 3 niemieckich urzędników, Niemcy zabili około 400 mieszkańców Święcian i okolicznych miejscowości, w większości  Polaków  w pobliżu Święcian (w Zułowie) urodził się Józef Piłsudski, a w podświęciańskich Łygnianach Ignacy Oziewicz. Miasto jest miejscem urodzenia m.in. asa polskiego lotnictwa - Franciszka Żwirki, generałów Wojska II RP: Rudolf Niemira i Wiktor Thommée. W latach 20. posłem na Sejm ze Święcian był Stanisław Cat-Mackiewicz. Aktualnie Polacy stanowią ok. 27,4% mieszkańców rejonu święciańskiego.